1
دکترای معماری، گروه معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه آزاد تهران مرکزی، تهران، ایران.
2
دانشیار، گروه معماری، دانشکده معماری و هنر، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران. نویسنده مسئول.
چکیده
طراحی مطلوب فضاهای جمعی به لحاظ کیفیت‌های کالبدی از نظر اجتماع‌پذیری در خلق و دعوت فعالیت‌های اجتماعی بهره‌برداران از آنجا حائز اهمیت است که عدم وجود کیفیات لازم سینومرف رفتار-کالبد را دچار اختلال نموده و به‌تبع در حس حضور و مدت توقف کاربران تاثیرگذار است. مساجد بهعنوان نوعی از فضاهای جمعی با تعریف کردن عرصه‌های نیمه‌خصوصی تا عمومی، سلسله‌مراتبی از قرارگاه‌های رفتاری را شکل می‌دهند؛ که در گذشته بهعنوان مقرهای رفتاری کارآمد عمل می‌کرده‌اند، اما امروزه علی‌رغم تنوع کالبدی در مساجد، فاقد آن مطلوبیت مربوطه بهعنوان یک فضای جمعی می‌باشند. هدف از این پژوهش سنجش مولفه‌های مطلوب برای شکل‌گیری قرارگاه‌های رفتاری و پیرو آن اجتماع‌پذیری در مساجد بهعنوان یک مکان شهری حائز اهمیت است. به این منظور در ابتدا بر مبنای ادبیات روان‌شناسی محیط، مقوله اجتماع‌پذیری و مفاهیم قرارگاه رفتاری در مسجد تدقیق می‌شوند و مولفه‌های موثر بر شکل‌گیری این دو عامل مورد بررسی قرار می‌گیرند، سپس در راستای واکاوی الگوی سینومرف و ارتباط آن با اجتماع‌پذیری به بررسی تاثیر هم‌نشینی برخی از عامل‌های رفتاری مانند احساس نیاز به تعامل، مدت حضور و مولفه‌هایی نظیر مکان‌یابی، همجواری ورودی‌ها و برخی از عوامل کالبدی پویا پرداخته می‌شود. روش پژوهش به دو صورت انجام شده است؛ ثبت رویدادها و فهرست‌های رفتاری داده‌های کیفی ضمن شناسایی مقر رفتاری در سه مسجد چهارایوانی در شهر قزوین صورت گرفته و وزن مولفه‌های موثر در مساجد شامل الگوهای جامع رفتار و ویژگی هم‌ساختی رفتار ظرف کالبد استخراج شده است، سپس به‌صورت کمی از تئوری نحو فضا با نرم‌افزار Depthmap 10 به بررسی نقش شاخص‌های نحو فضا بر قرارگاه‌های رفتاری کاربران مساجد و ارزیابی اجتماع‌پذیری آنان پرداخته شده است و در ادامه آنالیز داده‌ها از طریق نرم‌افزار آماری 22 Amos مورد تحلیل همبستگی قرار گرفته‌اند. نتایج نشان می‌دهند که اجتماع‌پذیری فضای عمومی معماری با هم‌ساختی و ترکیب مناسب عامل‌های کالبدی و رفتاری- اجتماعی میسر می‌شود.
میرسلامی, مهسا, عمرانی پور, علی. (1400). شناخت مقرهای جمعی-رفتاری ”مساجد“ بر اساس الگوی سینومرف رفتار کاربران و کالبد (مطالعه موردی: مساجد حیاط مرکزی - ایوانی شهر قزوین). دو فصلنامه فضای زیست, 1(1), 1-20.
MLA
مهسا میرسلامی; علی عمرانی پور. "شناخت مقرهای جمعی-رفتاری ”مساجد“ بر اساس الگوی سینومرف رفتار کاربران و کالبد (مطالعه موردی: مساجد حیاط مرکزی - ایوانی شهر قزوین)". دو فصلنامه فضای زیست, 1, 1, 1400, 1-20.
HARVARD
میرسلامی, مهسا, عمرانی پور, علی. (1400). 'شناخت مقرهای جمعی-رفتاری ”مساجد“ بر اساس الگوی سینومرف رفتار کاربران و کالبد (مطالعه موردی: مساجد حیاط مرکزی - ایوانی شهر قزوین)', دو فصلنامه فضای زیست, 1(1), pp. 1-20.
VANCOUVER
میرسلامی, مهسا, عمرانی پور, علی. شناخت مقرهای جمعی-رفتاری ”مساجد“ بر اساس الگوی سینومرف رفتار کاربران و کالبد (مطالعه موردی: مساجد حیاط مرکزی - ایوانی شهر قزوین). دو فصلنامه فضای زیست, 1400; 1(1): 1-20.
)